به نقل از «قدس آنلاین»

مردی که می‌خواست «کورتاژ» کند!

تاریخ انتشار: ۲۳ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۳۳۸۳۰

ژنرال، یک روز قبل، مثل ماجرای محرمانه آمدنش، بی‌سروصدا جمع کرده و از ایران رفته بود. خبرش را اما ۱۸بهمن ۵۷ «هادینگ کارتر» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: «ژنرال هایزر که برای ترغیب ارتش ایران به حمایت از بختیار به تهران رفته بود، از ایران خارج شده است».

مصلحت هست... نیست؟
«رابرت هایزر» سال۱۹۴۳ به خدمت ارتش آمریکا درآمد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند! در جنگ کره به عنوان خلبان حضور داشت و ظاهراً درجه‌ها و مراتب نظامی را جهشی و سریع پشت سر گذاشت. سال‌ها در سمت فرماندهی ستاد استراتژیک هوایی انجام‌وظیفه کرد و سال۱۹۷۲ به درجه سرلشکری ارتقا یافت. سه سال بعد هم به عنوان معاون فرماندهی کل نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در قاره اروپا انتخاب شد. یعنی ۱۴دی‌ماه ۱۳۵۷ که مخفیانه به ایران آمد فقط یک ژنرال معمولی و ساده نبود که آمریکایی‌ها او را فرستاده باشند تا سروگوشی در ایران آب بدهد و ببیند اوضاع از چه قرار است. اولین حضورش هم در ایران نبود. پیش از این، سفرهایش بیشتر با هدف هماهنگ کردن همکاری‌های ارتش ایران با نیروهای ناتو انجام می‌شد، این بار اما ماجرا مهم‌تر و محرمانه‌تر بود. محرمانگی و ویژه بودن مأموریتش اما نتوانست همان‌طور ناگفته باقی بماند. دو سه روز بعد از رسیدنش روزنامه‌های عصر خبر دادند که: «... معاون فرماندهی ناتو با مأموریت ویژه‌ای از طرف دولت آمریکا به تهران آمده است...». مردم می‌گفتند آمریکا می‌خواهد مثل ۲۸مرداد کودتا راه بیندازد. رادیوهای خارجی هم فقط گزارش دادند که او با مقام‌های بلندپایه نظامی در ایران گفت‌وگو کرده است اما هدفش از این سفر مشخص نیست! با این همه تا سال‌ها بعد، حرف و حدیث‌های زیادی درباره اهداف اصلی سفر«هایزر» به تهران و دیدار با شخصیت‌های مختلف انقلابی و غیرانقلابی، اینجا و آنجا به گوش می‌رسید تا اینکه در کتاب خاطراتش (مأموریت در تهران) نوشت: «من برای بررسی این مسئله، مخفیانه به تهران آمدم که کودتا چگونه میسر است و آیا اصلاً به مصلحت هست یا نه؟ پس از بررسی‌های بسیار، از واشنگتن دستور رسید که دولتی قوی به رهبری شاپور بختیار تشکیل شود و...». 

لایه دوم ماجرا
همزمان با سفر مخفیانه هایزر به تهران و تلاش برای وادار کردن ارتش به حمایت از بختیار، دو نماینده از طرف رئیس‌جمهور فرانسه و آمریکا به دیدار امام(ره) در نوفل لوشاتو رفته بودند و پیشنهاد حمایت از رژیم بختیار یا سکوت در قبال حکومت او را مطرح کرده و خواسته بودند امام(ره) فعلاً از سفر به تهران خودداری کند!
زمامداران آن دوره کاخ سفید در نحوه برخورد با حوادث ایران دو دسته شده بودند. گروه اول که برژینسکی، مشاور امنیت ملی کارتر، در رأس آنان بود اعتقاد داشتند باید شدت‌عمل به خرج داد و با کشتار و سرکوب، آب رفته را به جوی بازگرداند. «سایروس ونس» وزیر خارجه آمریکا نیز معتقد بود می‌توان با راه‌های مسالمت‌آمیز و توافق با رهبران انقلاب، اوضاع را آرام کرد و شرایط را به دلخواه تغییر داد. هر دو گروه البته توافق داشتند که «شاه» و حکومتش دیگر ماندنی نیستند. حاصل جمع دیدگاه متفاوت مسئولان کاخ سفید این شده بود که ابتدا با کمک بختیار و همراهی ارتش اوضاع بدون خون‌ریزی کنترل شود و اگر تلاش‌ها به نتیجه مورد نظر آمریکا نرسید، کودتا می‌تواند انجام شود. اعزام هایزر به تهران و دیدار نمایندگان آمریکا و فرانسه با امام(ره) در راستای همین سیاست انجام شده بود. ژنرال اگرچه موفق شد برای مدتی فرماندهان ارتش را با بختیار همراه کند و موقتاً از ایران برود، اما تصمیم ناگهانی امام(ره) برای بازگشت به تهران که برخلاف توصیه فرستادگان فرانسه و آمریکا گرفته شد همه نقشه‌های آمریکا و هایزر را به هم زد. بنابراین چند روز مانده به پیروزی انقلاب، ژنرال دوباره به تهران بازگشت تا این بار کودتایی را با رمز «کورتاژ» برای دستگیری یا کشتن تعداد بی‌شماری از مردم و سران انقلابی ساماندهی کرده و به تصور آمریکایی‌ها، انقلاب را پیش از تولد، از بین ببرد.

 یک معما
اما چرا«هایزر» ۱۷بهمن بدون «کورتاژ» از ایران رفت؟ اولین بار مرحوم بازرگان در یک گفت‌وگوی تلویزیونی این مطلب را مطرح کرد که برخی از اعضای شورای انقلاب با هایزر دیدار کرده‌اند. بلافاصله گروه‌های چپ‌گرا که دنبال بُل گرفتن از شخصیت‌های انقلابی بودند این مسئله را بزرگنمایی کردند و انگشت اتهام هم به طرف شهید بهشتی گرفته شد. آن زمان نه شهید بهشتی و نه هایزر این دیدار را تأیید نکردند. اسفند سال ۵۸ اما شهید بهشتی در یک سخنرانی گفت: «با هر گونه ارتباط با شرق و غرب که جنبه‌ کمک‏خواهی از آن‌ها یا تبانی و سازش داشته باشد همیشه مخالف بوده و خواهم بود... اما اگر آن‌ها بخواهند با ما ارتباط بگیرند و تقاضای ملاقات کنند، مطالعه می‏کنیم، اگر دیدیم این ارتباط لازم یا مفید یا لااقل جایز است، خودداری نکرده و می‏پذیریم. اگر دیدیم مضر است و یا در مظان زیان و ضرر است، نخواهیم پذیرفت». این سخنان، ابهام ماجرای دیدار سال۵۷ با هایزر را کمتر نکرد. ۳۳ سال بعد «حسن شیخ‌الاسلام» یکی از دانشجویان پیرو خط امام(ره) و عضو کمیته بازیابی اسناد لانه جاسوسی، بخشی از ماجرا را روایت کرد: «ژنرال هایزر خواستار ملاقات با یکی از انقلابیون بود که امام(ره) به دلیل توانایی قدرت و تسلط شهید بهشتی؛ ایشان را مأمور این ملاقات ‌کردند و یکی از مهم‌ترین اتفاقات تاریخ انقلاب نیز همین بود که شهید بهشتی ‌توانست هایزر را قانع کند که پشتیبانی آمریکا از رژیم شاه، بختیار و دخالت نظامی، سرنوشت انقلاب را عوض نمی‌کند».
در واقع شهید بهشتی، خیلی خوب توانسته بود اوضاع و ماهیت انقلاب اسلامی را برای ژنرال آمریکایی ترسیم کند و او را به این نکته برساند که هیچ چیز شبیه ۲۸مرداد ۱۳۳۲ نیست و حتی کودتا، کشتار بی‌رحمانه مردم و بگیر و ببندهای بعد از آن نمی‌تواند شرایط را تغییر دهد و بختیار و حامیانش را حفظ کند. همین شد که ژنرال چهار ستاره ارتش آمریکا ترجیح داد تا شرایط بدتر نشده جانش را بردارد و برود. البته سال ۱۹۹۷ در مرکز پزشکی نیروی هوایی در کالیفرنیا در ۷۳ سالگی نتوانست از سکته قلبی جان سالم به در ببرد.
خبرنگار: مجید تربت‌زاده منبع: قدس آنلاین مجید تربت‌زاده

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: وزارت امور خارجه شهید بهشتی امام ره

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۳۳۸۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

درخواست آمریکا از چین برای مهار ایران

به گزارش تابناک به نقل از خبرآنلاین، نشریه فارن پالیسی در مقاله ای با عنوان "چین واقعاً چقدر بر ایران اهرم دارد؟" نوشت: حتی قبل از اینکه ایران صدها هواپیما بدون سرنشین و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کند، مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعد کردن تهران برای مهار اقدامات تحریک‌آمیز خود و گروه‌های مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند.

حمله انتقام جویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به خاک اسرائیل بود، ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است. چین مدت‌هاست که بزرگترین شریک تجاری ایران است و مقامات ارشد ایالات متحده از جمله رئیس جمهور جو بایدن، به طور علنی از پکن خواسته‌اند تا به کنترل تهران کمک کند، به ویژه در حالی که ماه‌ها حملات گروه انصارالله در دریای سرخ که توسط ایران تشویق می‌شوند، حمل و نقل جهانی را مختل کرده است. جان آلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی گفت: « حدود یک سوم از کل تجارت ایران با چین شکل می‌گیرد و این کشور به یک محافظ مهم برای منافع ایران در شورای امنیت تبدیل شده است. به نظر من چین تنها کشوری است که بیشترین توانایی را برای نفوذ بر ایران دارد، اگر بخواهد.»

با افزایش تنش بین اسرائیل و ایران، قانونگذاران آمریکا فشار را بیشتر می‌کنند. در تازه‌ترین اقدام، مجلس نمایندگان آمریکا با اکثریت قریب به اتفاق قانون تحریم‌های انرژی ایران و چین را تصویب کرد. این قانون برای هدف قرار دادن شرکت‌های چینی که نفت خام ایران را خریداری می‌کنند و در نتیجه پول را به اقتصاد ایران پمپاژ می‌کنند، طراحی شده است. این لایحه برای تصویب نهایی به سنا منتقل شده است.

جاش گوتهایمر، نماینده دموکرات کنگره گفت: «در حالی که ما اینجا هستیم، ایران از تجارت نفتی خود با چین برای آوردن درآمد ۱۵۰ میلیون دلاری در روز استفاده می‌کند. چین با واردات میلیون‌ها بشکه نفت در روز، ایران را در تجارت نگه می‌دارد و بودجه‌های مهمی را برای برنامه هایی چون توسعه موشکی و تسلیحات هسته‌ای فراهم می‌کند.

اگرچه ایالات متحده به طور فزاینده ای به دنبال چین برای تحت تأثیر قرار دادن ایران است، برخی کارشناسان هشدار می دهند که این موضوع به این سادگی ها نیست.

کمتر کشوری به اندازه چین با ایران روابط اقتصادی قابل توجهی دارد. چین برای بیش از یک دهه بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است، یک رابطه طولانی مدت که عمدتا حول محور تجارت نفت بوده است. بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، شرکت‌های چینی واردات نفت ایران را بیش از سه برابر کردند و فروش را به بالاترین حد در ۱۰ سال اخیر رساندند.

اما روابط اقتصادی آنها به لحاظ نفوذ نابرابر است. به عنوان مثال، سال گذشته بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت خام ایران به چین بوده است. با این حال، چین تامین‌کنندگان بسیار دیگری فراتر از ایران دارد و عرضه تهران تنها ۱۰ درصد از کل واردات چین را تشکیل می‌دهد.

پاتریشیا کیم، یکی از همکاران موسسه بروکینگز، به فارین پالیسی گفت: پکن به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری و حامی قدرت بزرگ ایران، از کانال‌های ارتباطی ممتاز با تهران برخوردار است و بدون شک نفوذ بیشتری بر این کشور نسبت به ایالات متحده یا متحدانش دارد.

او افزود: «اگر رهبران چین تصمیم بگیرند رویکرد مداخله جویانه تری اتخاذ کنند، سخت است بگوییم که پکن چقدر می تواند تهران را مهار کند.»

ویلیام فیگوروآ، کارشناس روابط چین و ایران در دانشگاه گرونینگن هلند، گفت: در حالی که چین از نظر فروش و تجارت نفت دارای اهرمی است، استفاده از این اهرم هم از نظر سیاسی و هم از نظر لجستیکی چالش برانگیز است.

به عنوان مثال، پالایشگاه های خصوصی چین که در بازار سیاه فعالیت می کنند، به طور غیرقانونی بیشتر نفت ایران را خریداری می کنند، نه پالایشگاه های دولتی. او گفت که این پالایشگاه‌های خصوصی «به‌شدت دشوار است که کنترل شوند» و کنترل مستقیم واردات نفت ایران از چین را برای پکن چالش‌برانگیز می‌کند.

مقیاس سرمایه گذاری چینی ها در ایران که عمدتاً توسط شرکت های خصوصی هدایت می شود، همچنان یک موضوع آزاردهنده در روابط بین دو کشور است. فیگوئروا گفت که چین به طور مزمن در ایران سرمایه گذاری ناکافی کرده است، که شکایت هایی را از سوی تهران برانگیخته و بر تمایل آنها برای تن دادن به فشار چین تأثیر می گذارد.

*ترجمه: ابوالفضل خدائی